15 TWEE schapen!

TWEE SCHAPEN

Nou, dat schiet allemaal niet op zeg: voor de 12e keer toets ik de 25 cijfers in om de telefoon bij Petra te laten overgaan. De lijn is steeds te onduidelijk, er gaat iets over naar een juffrouw die zegt dat mijn tegoed op is, terwijl ik van een vast toestel bel..., er piept en kraakt van alles. En ik krijg Peetje maar niet aan de lijn. Ze zal aan de andere kant best ongeduldig worden inmiddels: wachten is niet Petra's sterkste punt en ze heeft zeker al 15 minuten geleden gesmst of ik haar wil bellen......... Maar ik kan niet anders dan weer opnieuw die 25 cijfertjes intoetsen. Ik kan die niet onder een memotoets zetten: er moet een pauze zitten tussen de inbelcode en het abonneenummer. en dat gebeurt niet als je alles onder één toets zet. dus: ik moet steeds opnieuw die 25 cijfertjes intoetsen. Het zij zo!
Dan: eindelijk , hallo? hoor ik: hè hè.

Hey: roep ik enthousiast: het gaat goed hè: TWEE schapen, terwijl je dacht dat we er maar één konden scoren! 'Ohw', zegt Peet, 'ze zijn zó gelukkig!! Ze zijn zó blij!!! Dol- en dolgelukkig!!!' straalt Petra. Vierhonderdertig Ghanese cedis hebben de schaapjes gekost: dat is ongeveer gedeeld door drie: 140 Euro!!! TWEE SCHAPEN!!! roept Peetje, TWEE!!! 'En dat is beter dan één schaap,' doceert Peet, 'want anders lopen ze weg! Maar ze moet die twee schapen toch hier drie maanden op het binnenplaatsje houden, anders heb je kans dat ze weglopen. Maar ze blijven nu wel met zijn tweeen', zegt Peetje, 'en anders, als er maar één is sluit die zich mogelijk bij een andere kudde aan en dan zijn ze dat schaap kwijt'. Met zijn tweeen aan elkaar gebonden met een touwtje, is dat iets moeilijker: ze zijn dan makkelijker te herleiden en terug te voeren,' zegt Petra. Hebben ze daar geen ketting om, en een oormerk? vraag ik haar?
'Een touwtje Frank, een touwtje!!!!'zegt Peet! 'En ze staan hier op de binnenplaats', zegt ze. 'Als ik 's morgens de binnenplaats oploop zie ik als eerste die schapen! Ze zijn nou aan het slapen: hartstikke leuk,' zegt ze.
'Het zijn grote schapen, en ook goeie, volgens de chief, 200 cedies per stuk en dan nog een paar cedis om ze te brengen. En dol- en dolgelukkig zijn ze er hier mee!!!, glundert ze: 'de vader van de familie mag niet buigen voor me, maar hij ging een stukje door zijn knieen', zegt peetje, En dat is toch wel heel wat hier!!!! Helemaal gelukkig die man,' glundert Peetje.

Petra vertelt het trieste verhaal van de familie: Vorig jaar zijn ze 40 schapen verloren. Allemaal doodgegaan en niemand weet waaraan. Die schapen stonden een heel stuk verderop op een groot stuk grond, dat nu is gekocht door rijkere Ghanezen en het is de bedoeling dat er huizen op worden gebouwd. Er zijn al enkele percelen waar een woning half af op staat, maar die worden niet afgebouwd: ze worden deels gebouwd te koop aangeboden en gaan voor grof geld van de hand. Of dat allemaal iets met de dood van de schapen van doen heeft weet Peetje niet en de familie evenmin. Maar nu ze er eenmaal weg zijn mogen ze geen gebruik meer maken van de grond die ze jaren voor hun schapen gebruikten.

'Ik had foto's genomen van 'onze' schapen, en vertelde iedereen dat ik die zou opsturen: nou, ze wilden gráág op de foto!!! Graag!!!,' zegt Petra entousiast, 'om iedereen te bedanken voor zijn en haar bijdrage!!! Ze kunnen dit zelf nooit betalen!! Dat geld hebben ze niet', zegt Peet: 'hier hebben ze niets! Werkelijk helemaal niets!!! Je kunt je het niet voorstellen: ze hebben wel wat.... maar ze moeten ook in hun levensonderhoud voorzien, dingen kopen. En een paar schapen kunnen ze zelf nooit bij elkaar sparen. Met de twee schapen die er nu zijn gaan ze weer fokken en het duurt járen voordat ze weer een beetje boven jan zijn: dat ze weer voldoende schapen hebben. Er worden maar twee lammetjes per schaap per jaar geboren: met een beetje mazzel is dat volgend jaar dus 4 lammeren, en dan hebben ze er zes! En die lammeren moeten eerst weer drie jaar oud worden voordat ze er mee verder kunnen fokken. Ze zijn dus járen verder voordat ze weer een beetje kudde bij elkaar hebben!!!!'

Ze zullen je nu wel helemaal als een superrijke witte zien, zeg ik. 'Nee", zegt Peetje, 'ik heb ze verteld dat het van sponsorgeld van vrienden en familie is en dus niet van mij en dat snappen ze heel goed hier. Dat heb ik ze wel goed duidelijk kunnen maken, ja. Twee schapen'straalt Petra, 'ze zijn dolgelukkig!!! Ik was nét te laat met de taxi om te zien hoe ze werden afgeleverd: ze zijn tussen twee man in op een brommer hier naar toe gebracht. En nét toen ze er vanaf getild waren kwam ik er aan!!! Dus nét te laat om een mooie foto van twee schapen op een brommer te kunnen maken,' zegt ze met spijt in haar stem. 'Ja', zegt ze: 'het is echt niet te geloven hier: twee schapen tussen twee man in op de brommer naar huis......!' Ohw, wat jammer, zeg ik, dat je er geen foto van hebt!!! 'Ja', zegt Peet 'jammer inderdaad.'

Wil je me helpen schapen te sparen?
P.J.M. van der Heijden
Rek nr.: NL58 RABO 0178 9408 28
Onder vermelding van: GHANA en je mailadres

Ben je vanochtend weer naar Tamale geweest? vraag ik haar: 'Ja,' zegt Petra: ik zou met Hadjida naar Tamele gaan, maar ze was ziek. Ik heb haar een paracetemol gegeven, maar dat hielp niet. Dus ben ik uiteindelijk maar alleen gegaan: naar een fabriekje waar ze zeep maken. Met een taxi daar naar toe, en ik heb met die taxichauffeur afgesproken dat ie voor 20 cedis (en das veul hier, zegt peetje, omgerekend is dat een euro of zeven!) me hier rondrijdt en overal op me blijft wachten. Dat vond ik alleen wel zo veilig!'zegt Petra. (Heeeeel verstandig, Peetje, denk ik!!!)
'Ze hebben me daar alles laten zien, hoe ze van een soort noot zeep maken, met kleden op de vloer, allemaal vrouwen... het was wel heel erg leuk,'zegt Peet. 'Ik mocht daar geen foto's maken, das wel jammer', zegt ze, 'maar aan de andere kant kan ik me daar wel iets bij voorstellen: die vrouwen die daar werken zitten daar zonder hoofddoek, vaak met een klein kind dat net gevoed wordt, en dus de borst krijgt, en dat willen ze niet zo graag op internet hebben', lacht ze. 'Maar ik vond het heel leuk, het kostte eigenlijk niks, maar ja, ik gaf ze tien cedis (ongeveer 3,50 euro) als bijdrage aan hun werk en heb zeep gekocht.
Toen ben ik met de taxi, die nog stond te wachten, naar een andere plaats geweest waar ze potten maakten. Die grote potten waar ze op de binnenplaats het water in bewaren. Die taximan kon dat adres echter niet vinden, en heeft dus drie keer Tamale rondgereden voor zijn 20 cedis, maar uiteindelijk waren we op die plek aan gekomen. Er was daar een vrouw, en speciaal voor een toerist (ikke dus) ging ze een pot bakken... Hier mocht ik dus ook geen foto's maken, alleen als ik 20 cedis zou betalen. Nou mooi niet hè!, zegt Petra strijdvaardig, 'gewoon een pottenbakkerij....!, Ze legde verder ook niks uit. Ze ging zitten - en ik moet zeggen dat ze het wel goed kon- om heel handig zo'n pot te maken!!!'zegt Peetje. Ík heb wat met potten,' zucht ze: 'ik stond dus te kijken hoe zij die pot maakte en toen stootte ik natuurlijk tegen een van die hele grote waterpotten...... OEPS... een hele deuk er in.....!!!'zegt Petra bedrukt.... 'Gelukkig kon ze dat nog wel herstellen zei ze.... dus het viel allemaal nogal mee. Pffft.... Maar belachelijk hier', zegt Peet, 'voor het een hoef je niks te betalen en leggen ze je alles uit, en voor het ander proberen ze je 20 cedis af te troggelen en als ze die niet krijgen laten ze je gewoon staan.... Maar bij het zeepfabriekje heb ik wel dingen gekocht en fooi gegeven, omdat het leuk was. Hier dus niet hè, dat snap je wel. Hier heb ik dus niks gegeven en ook niks gekocht. Toen wilde ik met de taxi naar nóg een plaats, maar die goeie man zette me thuis af, hij had er geen zin meer in voor die 20 cedis......'lacht Petra.

Hadjida was inmiddels een heel stuk opgeknapt en ik ben met haar samen naar een botanische tuin hier in de buurt gegaan.
Nou,' zegt Peetje, 'dat moet je je voorstellen als een soort van tuin, zoals wij bloemetjes gaan halen bij de intra tuin. Een heel erg mooi aangelegde tuin, maar het was net een tuincentrum... Gewoon een rij bomen en een rij planten, wel erg mooi hoor, maar of ze zo in de verkoop konden.... Ik werd rondgeleid door een jonge man, die heel erg trots was op deze 'garden' en me van iedere plant en boom vertelde wat het was, en waar het voor diende.. Heel trots was hij: 'Maar,' gaat ze verder: 'voor hier is dat natuurlijk enorm! Zoiets bestaat hier nog bijna niet.....! Op honderd kilometer verder, was er nog een botanic garden, zei die man. Ik hoef daar natuurlijk niet naar toe,' zegt Petra, 'ik heb t hier wel gezien zo'.
Ik zeg tegen Petra: er is in het zuidwesten van Ghana ook een stuk tropisch regenwoud. Ze hebben daar een stuk voor toeristen begaanbaar gemaakt, en je kunt er over de toppen van de bomen, via een speciaal aangelegde brug, echt ervaren wat het regenwoud inhoud, maar dan van bovenaf. Peet: 'Ja, dat is wel mooi, maar dat is weer zo ver weg! Dat betekent weer uren en uren in de bus, en ik heb die bussen hier wel een beetje gehad. En het gaat van mijn tijd af hier die ik zo hard nodig heb.'
'En,'zegt Petra: ik hoef niet zo nodig: ik maak hier genoeg mee....! En ik ben hier niet echt op vakantie, dus, nee.... ik vind dat niet zo nodig,'zegt ze.

Peetje in Afrika

wordt vervolgd
Postkantoor

Had je het pakje van mijn zus ontvangen, vraag ik. Petra begint te lachen. 'Ja,' zegt ze, 'dat is een heel verhaal: Er werd hier aangekondigd dat er een pakketje voor me was aangekomen. Dus eerst moest ik naar de postoffice. Bash, mijn begeleider van de stichting, moest met me mee. En dat vond ik flauwekul: ik kan best alleen een pakketje afhalen van het postkantoor. Maar nee, hij moest met me mee! Toen ik bij het postkantoortje kwam begreep ik waarom Bash met me mee moest. Werkelijk: het is een postkantoor uit het jaar NUL, en nul met hoofdletters. Het lijkt zo te zijn weggelopen uit een slechte western met een diligence die aan de achterkant staat te wachten... Je komt daar aan de voorkant binnen, Bash in het Ghanees dialekt gebaren en vragen en vertellen. Toen bleek dat ik mee naar achteren moest: ik moest daar een formulier invullen, mijn handtekening zetten en mijn paspoort overleggen. Ik dacht dat de formaliteiten toen wel gedaan waren, maar ik moest nóg een ander formulier invullen. En wat gebeurt er? Alles wat ik had ingevuld werd keurig op een ander formulier overgeschreven en dat duurde wel een half uur!!! Alsof hij hyrogliefen in een blok cement moest kappen: lettertje voor letterje. En toen waren we er nog niet: er kwam iemand anders bij om alles van de vorige te controleren. En hè hè, alles was ingevuld. We werden vervolgens weer ergens anders heengebracht in het gebouwtje en daar stonden de pakjes. Nou....joepie, ik heb mijn pakje, dacht ik. Niks dus.... Ik moest weer naar voren en daar werd me gebaard dat ik het pakje open moest maken!!!! Privacy??? Hier nog nooit van gehoord. Ik kon kiezen of delen: openmaken of het niet krijgen. Stel je voor.... Er zou wel eens iets in kunnen zitten.... ze wilden gewoon weten wat er in zat!!! Dit is geweldig, Frank,' zegt Petra lachend. 'Alles moest uit de doos en toen zag ik dus ook gelijk wat er in zat... Er zaten allerlei dingen in voor de Library: plastic beestjes zaten er in en potloden en puntenslijper en een hele zak vol met autootjes. En kaartjes die ze zelf had gemaakt, een soort memoriespel en dat is heel veel werk. En een brief er bij. Geweldig, met één woord geweldig,' zegt Petra enthousiast. 'En nu snap je ook meteen waarom Bash meemoest: als nuchtere Nederlander wordt je na tien minuten woest, omdat je je belazerd voelt door deze behandeling. Maar dat is allemaal heel gewoon hier. En Bash spreekt de lokale taal en daardoor gaat het allemaal een heel stuk sneller, hahahahaha, lacht ze.'Ja, zei Bash, als een van ons er niet bij is, dan exploderen jullie! Van het ene kamertje naar het andere en de doos openmaken..... En dat is ook zo natuurlijk: anderhalf uur onder weg en bezig geweest voor het ophalen van een poststukje. Inderdaad om te exploderen!!

In de Library hebben we vervolgens alles uitgestald en blij iedereen!! Maar het lag uitgestald, en niemand die er aan kwam. Allemaal met grote ogen naar al dat moois kijken. En toen zij de manager: its alowed, en toen brak de hel los hier. Schreeuwend en gillend stortte iedereen zich op het speelgoed. Wat was dat een succes!!! Het was heel erg leuk,' zegt Petra. 'En er zat ook een memoriespel bij helmaal op Afrika gericht, met djembes en giraffen en leeuwen en zo: daar was dus echt wel over nagedacht! Daar heeft ze enorm veel werk aan gehad, dat is er aan te zien!. En een lieve brief er bij. Hartverwarmend en heel erg leuk.
Ik heb ook een foto gemaakt van een jochie dat met alle autootjes aan het spelen is. Omdat ze dit nog nooit hadden gezien zijn ze meteen begonnen met alles te ordenen. Alle kleuren bij elkaar, en grootte bij elkaar, gewoon ordenen,' zegt Peet. 'Er zat een knul van een jaar of negen, helemaal verguld naar die autootjes te kijken die voor hem stonden: vertederend gewoon. Zó leuk!
Maar die kindertjes hebben nog nooit zoveel speelgoed gezien, joh... En meteen verdween er het een en ander in hun zakken natuurlijk, haha, moet ik gelijk op letten dat het wel in de Library blijft. Maar dat doen alleen de echte kleintjes. Die hebben nog geen besef dat het hier moet blijven.
En ik snap het helemaal: het is gewoon een schat wat ze hier dan in handen hebben! En dat is wel leuk: de iets oudere kinderen komen dat dan weer terugbrengen. En in de cultuur hier is het zo: als er veel is mag jij best iets meenemen.... hahaha.'

'Vanmiddag heb ik met Hadjida op een terras hier gezeten,' gaat Petra verder. 'Lekker een biertje gekocht. En zij een colaatje. Dat was ook weer een verhaal apart: bij het terras is een restaurantje en binnen is er een echte WC. En de meisjes van de compound hier die kennen dus de wc niet. Dus ik heb Hadjida moeten voordoen waar de wc was en hoe ze die moest gebruiken. Ik had de deur opengelaten om haar te helpen evt. En echt: Ze wilde er eerst naast gaan zitten. Ze snapte niet dat die witte bak bedoeld was om in te plassen. Ik kan me dus ook levendig voorstellen dat ze zich gaan wassen in dat kommetje water, of erger: dat ze er van drinken!!, 'lacht Peet, ';want ze hebben écht geen idee. Ik heb haar laten zien hoe ze haar handen moest wassen boven de wasbak. En ook dat is iets uit een andere wereld voor haar. Dat er water uit de muur komt. Ze snappen er helemaal niets van. In hun compound moeten ze een blikje uit de waterpot nemen en dat met één hand bedienen: dus twee handen wassen wordt dan al heel moeilijk!
En dat je de wc kunt doortrekken door op een knopje te drukken: lachen is dat hier. Ze snappen er helemaal niks van dat er dan water ergens vandaan komt en doorspoelt. En de mensen die in zo'n restaurant zitten dat zijn vrijwel allemaal blanken, de meesten zijn vrijwillliger hier ergens, die hier bij elkaar komen, omdat het een beetje een westerse toestand is hier. En er komen rijke zwarten. Die weten natuurlijk wel hoe het zit. En dat resturantje loopt als een trein natuurlijk. Je kunt er een koud biertje krijgen en je kunt hier een kleinigheidje eten. Dat gaat nartuurlijk als een lopend vuurtje rond en alle vrijwilligers komen hier even uitblazen. En door het bezoek aan de garden was ik er nu in de buurt en ik dacht: we gaan er ook even een pizza eten en genieten van een lekker koud biertje!! Waarom niet!

Ik loop even naar het schaap,' zegt Petra. Ik hoorde net een hoop lawaai, of er een schaap gekeeld werd, zeg ik bezorgd. 'Nee,' zegt Peet, 'er zitten hier mensen buiten. En die praten en maken lawaai. Ík ben bij het schaap, ik hoop dat ie even blaat. Nee dus, eentje ligt op de grond en de ander slaapt. En ze zitten aan een touw vast. Dat heb ik verteld, toch? Ze moeten drie maanden hier op de binnenplaats aan elkaar vast blijven zitten'. Ik hoor een lachje in haar stem.

'Wat heb ik verder nog gedaan: Werkelijk, lachen met al die grieten: Judah Mahamma, alles loopt daar door elkaar, geen regels. En ik probeer daar wat structuur in te brengen, maar dat lukt niet zo best nog. Ik probeer ze les te geven en dingen te laten ervaren en dat ze iets opsteken in ieder geval. Maar ze wetennog niet veel, en wat ik vertel is dus nieuw voor ze. Ze hebben helemaal niks, en als ze een beetje rijst krijgen mogen ze blij zijn. ze hebben dus wel een plee, die vervolgens door niemand gebruikt wordt: er is geen water om door te spoelen en dat stinkt dus als de hel. En als ik ze binnenroep op het schooltje komen ze op hun dooie gemak naar binnen. Niemand houdt zich hier aan geen ene regel. Maar ik heb het nu zo ver, dat ze elkaar al verteld hebben dat ik streng ben. En dat ik de deur dicht doe als ze niet doen wat ik zeg. Ze pikken dat hier heel snel op. Dat er regels moeten zijn. Maar er móét hier een beetje structuur in komen,' zegt Petra, 'want zonder structuur krijg je dus echt niks voor elkaar. Ik heb dus twee klasjes, want het lokaal is te klein: eerst twee uur de ene groep en dan twee uur de andere groep. Sommige wonen te ver weg en blijven slapen en anderen moeten een uur lopen om hier te komen. De slaapplaats is gesponsord door een Ghanees wiens zoon is gestorven aan polio en die man regelt dit dus voor die kinderen. Die man sponsort dus ook de school hier. Er zijn ook andere sponsoren, ik weet niet hoe dat precies in elkaar zit. En ik vroeg een van de lerearen hier wat hij nou betaald kreeg: niets dus. Hij krijgt af en toe te eten en dat is het...

Trouwens de armbandjes die ik had gekregen en meegenomen uit Nederland: ze stonden er hier voor in de rij!!! en ze vonden het geweldig!!! Helemaal gelukkig met een sieraadje en allemaal keurig in de rij op hun beurt wachtend. Ik kwam er één te kort, maar dat heb ik hier lokaal bijgekocht. Dus iedereen heeft zo'n armbandje: nou ,' zegt Petra, 'je hebt geen idee hoe gelukkig ze er mee zijn!!. Ik neem af en toe een rolletje koekjes mee: en dan krijgt iedereen een biscuitje van me. Nou,...' zegt Petra, 'zó dankbaar: God bless you, God bless you.... Ik doe dat natuurlijk niet iedere dag: dat loopt ook voor mij te hard op. Maar ze zijn zó blij met zo'n droog koekje......'

'Overigens': zegt Petra, 'ik ben nu van de vijfde terug naar de derde versnelling. En ik pas me heel langzaam aan: het wordt nog wel eens de eerste versnelling. Hier lukt niks snel: alles gaat gewoon 6 keer zo langzaam als bij ons. En ik moet me wel aanpassen........'


Petra is in Afrika

wordt vervolgd.

Wil je me helpen schapen te sparen?
P.J.M. van der Heijden
Rek nr.: NL58 RABO 0178 9408 28
Onder vermelding van: GHANA en je mailadres